1. А ташкилотда 0690 счет ўзи инвестиция киритган С ташкилотнинг 83 счети билан қўшилиш жараёнида ўзаро ёпилади.

Юридик шахс унга бошқа юридик шахсни қўшиб олиш шаклида қайта ташкил этилганида қўшиб олинган юридик шахснинг фаолияти тўхтатилгани ҳақидаги ёзув юридик шахсларнинг ягона давлат реестрига киритилган пайтдан бошлаб юридик шахс қайта ташкил этилган ҳисобланади (ФК 49-моддаси).

Қайта ташкил этилаётган “А” корхона бухгалтерия ҳисоби счётлари бўйича маълумотларни эмас, балки ўз ҳуқуқлари ва мажбуриятлари ҳақида ахборот беришлари лозим. Шу боис бухгалтерия ҳисобининг барча тартибга солувчи (контр-актив ва контр-пассив) ва баҳолаш счётлари ёпилган бўлиши керак. Якуний молиявий ҳисобот тузиш учун фақат мол-мулк ва мажбуриятларни ҳисобга олиш счётлари бўйича қолдиққа эга бўлиш лозим (23-сон БҲМС 20-банди).

 Мажбурият тугатилган, қарздор ва кредитор бир шахс бўлган тақдирда, яъни қўшиб юбориш (қўшиб олиш) шаклидаги қайта ташкил этишда қатнашаётган тарафлар ўртасида қўшиб юбориш (қўшиб олиш) шаклидаги қайта ташкил этиш натижасида вужудга келган корхонанинг дастлабки бухгалтерия балансига қуйидагилар киритилмайди:

а) қайта ташкил этилаётган корхоналар ўртасидаги дебиторлик ва кредиторлик қарзларини, шу жумладан дивидендлар бўйича ҳисоб-китобларни акс эттирувчи миқдорий кўрсаткичлар;

б) қайта ташкил этилаётган баъзи корхоналарнинг қайта ташкил этилаётган бошқа корхоналар устав капиталига жойлаштирган маблағлари;

в) қайта ташкил этилаётган корхоналарнинг ўзаро ҳисоб-китобларини, шу жумладан ўзаро операциялар натижасида олинган даромад ва кўрилган зарарларни тавсифловчи бошқа активлар ва мажбуриятлар (23-сон БҲМС 20-банди).

Шу тариқа, “А” корхонанинг 06 счети ва “С” корхонанинг 83 счети 450 минг АҚШ долларига ўзаро ёпилади ва қайта ташкил этилган “С” ташкилотнинг балансига киритилмайди.

2. “А” ташкилотда солиқ текшируви ўтказилиши керак эмас.

Навбатдан ташқари текширув ўтказиладиган ҳолатлардан бири корхонанинг тугатилишидир.

Юридик шахсни тугатиш унинг ҳуқуқ ва бурчлари ҳуқуқий ворислик тартибида бошқа шахсга ўтмасдан бекор қилинишига олиб келади (ФК 53-моддаси).

Сизнинг ҳолатингизда эса «А» корхона ўз ҳуқуқ ва бурчларини топшириш ҳужжатига “С” корхонага ўтказмоқда (ФК 50-моддаси).

Юқоридагилардан келиб чиқиб, «А» корхонада навбатдан ташқари текширув ўтказилиши керак эмас.

«С» корхонасида навбатдаги текширув ўтказиш муддатларига «А» корхонасининг қўшиб олиниши таъсир қилмайди. «А» корхонасининг назорат қилувчи органлар томонидан текширилмаган даври «С» корхонасини навбатдаги текшируви мобайнида текширилади.

3. Солиқ оқибатлари юзага келиши мумкин, агар қўшилиш жараёнида  А корхона активлари ворис корхонага уларнинг ҳисобдаги қийматидан юқори нархда берилса.

Аввало шундан бошлаймизки, қайта ташкил этишда активлар ва мажбуриятларнинг топшириш далолатномаси ёки тақсимлаш баланси бўйича бир корхонадан бошқа корхонага ҳуқуқий ворислик тартибида топширилишига бухгалтерия ҳисоби мақсадларида активлар ва мажбуриятларнинг чиқиб кетиши сифатида қаралмайди (23-сон БҲМС 23-банди).

Бинобарин, муассислар қарори (шартномаси)га мувофиқ қайта ташкил этишда топширилувчи мол-мулкни жорий бозор баҳоси бўйича баҳолаш қайта ташкил этилаётган корхона томонидан топшириш далолатномаси ёки тақсимлаш балансини тузиш чоғида амалга оширилиши мумкин (23-сон БҲМС 16-банди).

Қайта ташкил этишда якуний молиявий ҳисобот кўрсаткичлари баҳосини топширилаётган активлар баҳоси билан мувофиқ ҳолатга келтириш лозим. Топширилаётган активлар қийматидаги барча тафовутлар қайта ташкил этилаётган корхоналарнинг бошқа даромадлари ва харажатлари ҳисобини юритиш счётларида акс эттирилиши лозим (23-сон БҲМС 25-банди).

Шундай қилиб, «А»  корхонаси активларни оширилган қийматда топшириши натижасида даромад олса, унда «А»  корхонаси учун солиқ оқибатлари юзага келиши мумкин.