1.Моддий-техника ва ижтимоий базани мустаҳкамлаш бўйича чора-тадбирларнинг аниқ рўйхати қонунчиликда белгиланмаган.

Бюджет ташкилотларининг моддий – техник базаси (кейинги ўринларда–МТБ) унинг фаолият соҳаси ва ихтисослигидан келиб чиқиб аниқланади. Унга бюджет корхонаси ўз фаолият ихтисослиги бўйича фойдаланадиган материаллар ва асосий воситалар киритилади.

Бюджет ташкилотининг МТБ мустаҳкамлаш деганда уни сифатли иш бажариш ва хизмат кўрсатиш учун зарур материаллар билан таъминлаш ҳамда асосий фондларини илғор илмий-техник тараққиётга мос ҳолда тутиб туриш назарда тутилади.  

Ижтимоий базани мустаҳкамлаш – бу ходимларни ижтимоий ҳимоя қилиш ва моддий рағбатлантириш бўйича тўлов турларини кенгайтиришдир. Бюджет ташкилотларида унинг ички ҳужжатларида (жамоавий шартнома ва шу кабиларда) белгиланган тўловларгина амалга оширилади.

Умумбелгиланган тартибда моддий рағблатлантиришга иш натижалари билан боғлиқ мукофотлар, устамалар, бонуслар ва бошқа турдаги рағбатлантиришлар киради.

Масалан: 

1) йиллик иш якунлари бўйича мукофот;

2) юридик шахснинг мукофотлаш тўғрисидаги қоидасида назарда тутилган рағбатлантириш хусусиятига эга тўловлар;

3) касб маҳорати, мураббийлик учун тариф ставкаларига ва маошларга устамалар;

4) таътилга қўшимча ҳақлар ҳамда моддий ёрдам (СК 178-моддаси 16-бандида назарда тутилмаган); 

5) кўп йил ишлаганлик учун пул мукофоти ва тўловлар;

6) рационализаторлик таклифи учун тўлов;

7) меҳнат натижалари билан боғлиқ бўлмаган бир йўла бериладиган мукофотлар (СКнинг 173-моддаси).

Ижтимоий ҳимоя Меҳнат кодекси билан белгиланган барча кафолат ва имтиёзларни ўз ичига олади.

Ижтимоий ҳимояга корхона томонидан ходим манфаатларини кўзлаб амалга оширилган харажатлар, ёки уларни компенсация қилиш киради. Бундай тўловлар одатда меҳнат натижалари билан боғлиқ бўлмайди. Улар қуйидагилардир:

• озиқ-овқат ва йўл чипталарининг қиймати ёки озиқ-овқат ва йўл чипталарининг қийматини қоплаш;
• коммунал хизматлар, ходимларга берилган уй-жой ҳақини, уй-жойдан фойдаланиш харажатлари ҳақини, ётоқхонадаги жойлар ҳақини ёки уларнинг ўрнини қоплаш қийматини тўлаш;
• ходимлар болаларини мактабгача таълим муассасаларида ўқиш ҳақини тўлаш;
• санаторий-курортларда даволаниш йўлланмалари қийматини, дам олиш, стационар ва амбулаторияга қатнаб даволаниш ҳақини ёки уларнинг ўрнини қоплаш қийматини тўлаш;
• юридик шахснинг маблағлари ҳисобидан тўланадиган пенсиялар ва нафақаларга қўшимчалар, стипендиялар;
• қонун ҳужжатларига мувофиқ ходимларга темир йўл, авиация, дарё, автомобиль транспорти ва шаҳар электр транспортида юриш бўйича бериладиган имтиёзлар суммаси;
• ва бошқалар.

Ижтимоий базани мустаҳқамлашга шунингдек ходимлар малакасини ошириш, уларнинг профессионал ва амалий кўникмаларини доимий янгилаб бориш, халқаро тажриба алмашиш, ихтисослик бўйича семинар, конференциялар, форумларда иштирок этиш кабилар ҳам таъсир қилади.

2.Бюджет ташкилотлари даромадлари ва харажатларининг бухгалтерия ҳисоби Низом (АВ томонидан 13.11.2012 й. 2400-сон билан рўйхатга олинган) ҳамда Йўриқнома (АВ томонидан 22.12.2010 й. 2169-сон билан рўйхатга олинган) билан тартибга солинади.

Бюджет ташкилотларига Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармасини (кейинги ўринларда – жамғарма) қуйидагилар ҳисобига шакллантириш ҳуқуқи берилган:

• ҳисобот чорагининг сўнгги иш куни охирида харажатлар сметаси бўйича тежалган маблағлар, капитал қўйилмаларни молиялаштириш учун назарда тутилган маблағлар бундан мустасно;
• фаолият ихтисослиги бўйича товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишдан олинган даромадлар;
• бюджет ташкилоти балансида турган мол-мулкни ижарага беришдан олинган маблағларнинг бир қисми;
• белгиланган тартибда бюджет ташкилотлари тасарруфида қолдириладиган маблағлар;
• ҳомийликдан олинган маблағлар (ВМ 03.09.1999 й. 414-сон Қарори 5-банди).

Ушбу жамғарма маблағлари қуйидагиларга сарфланади:

• аввало вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бўйича нафақаларни ва мавжуд кредиторлик қарзларни тўлашга;
• бюджет ташкилотининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш тадбирларига;
• ижтимоий ривожлантириш ва ходимларни моддий рағбатлантириш тадбирларига.

Бюджет ташкилотлари томонидан маблағларнинг сарфланишини, шу жумладан Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармаси маблағларидан мақсадли фойдаланилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг Назорат-тафтиш бош бошқармаси, унинг ҳудудий органлари ва ҳудудий молия органлари томонидан қонун ҳужжатлари билан берилган ваколатларга мувофиқ амалга оширилади (ВМ 03.09.1999 й. 414-сон Қарорига илованинг 35-банди).

Бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобининг счетлар режасида (АВ 22.12.2010й. 2169-сон билан рўйхатга олган Йўриқномага 25-илова) қуйидаги ўтказмалар назарда тутилган:

Бюджет ташкилоти юқори турувчи ташкилот билан тасдиқланган Жамғарма маблағларидан фойдаланиш режасига (сметаси, бюджети) эга бўлиши керак. Амалга оширилган харажатлар бирламчи ҳужжатлар (шартнома, ҳисобварақ-фактура, товар юкхати, бажарилган ишлар далолатномаси ва б.) билан асосланган бўлиши керак.