Юридик шахслар томонидан товарларнинг реализация қилиниши ЎзР ВМнинг 26.11.2002 йилдаги 407-сон Қарори билан тасдиқланган “Улгуржи ва чакана савдо фаолиятини руйхатдан ўтказиш ва амалга ошириш тартиби тўғрисида”ги Низомда ўрнатилган талабларга мувофиқ амалга оширилиши керак. Шунингдек, товарларнинг чакана реализация қилиниши ЎзР ВМнинг 13.02.2003 йилдаги 75-сон Қарори билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасида чакана савдо қилиш Қоидаларига мувофиқ бўлиши керак.

Корхонангизга қарашли вилоят марказларидаги омборхоналарда ва туманлардаги савдо шахобчаларида товарлар реализация билан боғлиқ алоҳида ҳужжатлар расмийлаштирилмайди ҳамда алоҳида бухгалтерия ўзказмалари берилмайди. Бухгалтерия ҳисоби марказлашган ҳолда бош офисда юритилади. Бунда, умумлаштирилган ҳисобни назорат қилиш мақсадида вилоят ва тумаларда жойлашган омбор ва савдо шахаобчалари бўйича ҳисобни алоҳида субсчетлар очган ҳолда юритишни тавсия этамиз. Масалан, омбордаги товарларни ҳисоби 2911, 2912 ... ва ҳ.к., уларнинг таннархини 9121, 9122, ..., реализациядан тушумларни эса 9021, 9022, ... счетларда олиб борилади.

Товарларнинг корхона таркибий бўлинмалари ўртасидаги ҳаракати, масалан  Тошкент шаҳридан вилоят марказидаги омборхонага, вилоят марказидаги омборхонадан туманлардаги савдо шахобчаларига етказилганда белгиланган тартибда юк-хати расмийлаштирилади. Шунингдек, вилоят марказидаги омборхона ва туманлардаги савдо шахобчаларида товарларни қабул қилиб олган моддий жавогар шахслар томонидан товарларнинг кирим ва чиқим ҳаракати бўйича ойлик товар ҳисоботи юритилиб, улар ҳар ойнинг охирида корхона марказий бухгалтериясига тақдим этилади.

Товарларни сотишдан олинган тушумлар умумий тартибда марказлашган бухгалтерия томонидан 21-сон БҲМС қоидалари асосида ҳисоб юритилади.

Товарларни сотишдан олинган даромадлар 9020-"Товарларни сотишдан даромадлар" ҳисобварағи кредитида 4010-“Харидорлар ва буюртмачилардан олинадиган ҳисобварақлар”, 5010-“Миллий валютадаги пул маблағлари” ҳисобварағлари билан корреспонденцияда акс эттирилади. Сотилган товарлар таннархи 2900-"Товарлар" гуруҳи ҳисобварақларининг кредитидан 9120-“Сотилган товарларнинг таннархи” ҳисобварағи дебетига ҳисобдан чиқарилади.

Ҳисобот даври якунида 9020 ва 9120-ҳисобварақлари 9910-"Якуний молиявий натижа" ҳисобварағига ёпилиши лозим.

Шунингдек, Президентнинг 2016 йил 27 декабрдаги ПҚ-2699-сон Карори 10-2-Иловасига асосан агар чакана савдо корхоналари мустақил юридик шахс ҳисобланмайдиган ва турли аҳоли пунктларида жойлашган, улар бўйича ягона солиқ тўловининг турли ставкалари белгиланган бир нечта савдо шохобчаларига эга бўлсалар, улар ҳар бир савдо шохобчаси бўйича товар оборотининг алоҳида-алоҳида ҳисобини юритишлари ҳамда мазкур аҳоли пунктлари учун белгиланган ставкаларда ягона солиқ тўловини тўлашлари лозим бўлади.

Шу билан бирга, чакана савдо корхоналари ЯСТни қонун ҳужжатларига мувофиқ, лекин айнан шундай фаолият турини амалга ошираётган якка тартибдаги тадбиркорлар томонидан тўланадиган қатъий белгиланган солиқ миқдоридан кам бўлмаган миқдорда тўлайдилар. Агар чакана савдо корхонаси бир нечта турғун савдо шохобчаларига эга бўлса, ЯСТ ҳар бир турғун савдо шохобчаси учун ЯСТнинг энг кам миқдорини ҳисобга олган ҳолда тўланади. Бунда ЯСТнинг энг кам миқдори турғун савдо шохобчаси жойлашган жойда чакана савдони амалга ошираётган якка тартибдаги тадбиркорлар учун ўрнатилган қатъий белгиланган солиқ ставкасидан келиб чиққан ҳолда ҳисобланади (АВда 04.04.2013 йилда 2449-сон билан рўйхатга олинган Низом).