Саволнинг ID си: 13929
Фарғона шаҳридаги МЧЖ шаклидаги корхона ўз ходими (чет эл фуқароси)ни Тошкент шаҳрига Корея республикасидан келган меҳмонларни кутиб олиш ва келишилган тадбирларда қатнашиш учун жўнатди. Ходим хизмат сафари мобайнида ўз ҳисобидан 5 млн сўмлик ва 1 800 АҚШ доллари миқдорида харажат қилган. Ушбу харажатлар ичига меҳмонларни Тошкент шаҳрида олиб юриш учун автомобиль ижараси (1 800 АҚШ доллари) ва меҳмонларни овқатлантириш харажатлари (5 млн сўм) киради. Лекин харажатларни тасдиқловчи ҳужжатлар (тўлов терминали чеклари, юкхати, автомобь илижара шартномаси) тўлиқ эмас. Автомобиль ижараси ҳақини нақд пул кўринишида тўлаган.
1. Хизмат сафарида қилинган харажатларни қоплаш бўйича қайси норматив ҳужжат асос бўлиб ҳисобланади? 2. Корхона ходим томонидан хизмат сафари давомида қилинган АҚШ долларидаги ва сумдаги харажатларни тасдиклаш учун қандай ҳужжатлар талаб қилинади?
Экспертларнинг жавоблари:

1. Хизмат сафарида қилинган харажатлар ходимга "Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги хизмат сафарлари тўғрисидаги Йўриқнома" (АВ томонидан 29.08.2003 й. 1268-сон билан рўйхатга олинган)  асосида қопланади.

2. Хизмат сафарига юбориладиган ишчига хизмат сафарига кетишдан олдин белгиланган миқдорларда суткалик, йўл харажатлари, турар жой хонасини ижарага олиш харажатлари чегарасида пул кўринишидаги аванс (бўнак) тўланади. Қопланиши рухсат берилган харажатлар ва уларнинг миқдори Йўриқномада келтирилган. Хизмат сафарида шунингдек вакиллик харажатларини қоплашга ҳам рухсат берилади.

Вакиллик харажатларига солиқ тўловчининг ўзаро ҳамкорлик ўрнатиш ёки уни сақлаб туриш, шунингдек солиқ тўловчининг бошқарув ва назорат органлари мажлисларига келган иштирокчиларни қабул қилиш ҳамда уларга хизмат кўрсатиш мақсадларида қиладиган харажатлари киради. Бу харажатлар мазкур шахсларнинг расмий қабулини ўтказиш, транспорт таъминоти, овқатланиши ва турар жойи, солиқ тўловчининг штатида турмаган таржимонлар хизматига ҳақ тўлаш харажатларидир (СКнинг 145-моддаси 11-банди). Вакиллик харажатларини расмийлаштириш ва уни қоплаш тартиби ҳақида бу ерда ўқишингиз мумкин:

https://kadrovik.uz/question/6063

https://kadrovik.uz/question/8550

Сизнинг ҳолатингизда қатор қонун бузилишлари содир бўлган.

Булардан бири, автомобиль ижараси учун АҚШ долларида ҳақ тўланганлигидир. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида товар, иш ва хизматлар учун тўловларни чет эл валютасида амалга ошириш тақиқланади (02.09.2017 й.N ПФ-5177-сон Фармоннинг 3-банди). Ўзбекистон Республикаси ҳудудида барча ҳисоб-китоблар ва тўловлар  миллий валютада амалга ошириладиВалютани тартибга солиш тўгрисидаги Қонун»нинг 18-моддаси).

Сафар хизматига жўнатилаётган ходим корхонанинг харажатларини ўз ёнидан қоплашга мажбур эмас, бундай ҳолда вакиллик харажати учун белгиланган сметадаги харажатларни амалга ошириш учун ходимга корхонанинг корпоратив картасини бериш, автомобиль ижараси учун корхона бевосита ўз номидан шартнома тузиб, тўловни амалга ошириши мумкин эди.

Ундан ташқари вакиллик харажатлари уларни тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлгандагина қоплаб берилиши мумкин. Барча овқатланиш ва бошқа хизматларни кўрсатувчи корхоналар нақд пулни қабул қилганда ККМ чекини беришга мажбурлигини инобатга олиб, бундай чекларнинг йўқлиги ходим томонидан амалга оширилган харажатларнинг вакиллик харажатлари деб тан олинмаслиги мумкин.

Харажатларнинг вакиллик харажати деб тан олиниши ёки олинмаслиги солиқ оқибатларини белгилаб беради.

Масалан, вакиллик харажатлари ходим даромади сифатида қаралмаса, вакиллик харажатлари деб тан олинмаган харажатлар уларни тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмасдан қопланганда улар ходимнинг моддий наф тарзидаги даромади ҳисобланиб, ЖШДСга тортилади (СКнинг 177-моддаси).

Бундан ташқари, умумбелгиланган солиқ тўловчиларида бирламчи ҳужжатлар билан тўғри расмийлаштирилган вакиллик харажатлари фойда солиғини ҳисоблашда чегириб ташланадиган харажат бўлса, ҳужжатларнинг мавжуд эмаслиги ва улар ходимнинг моддий наф тарзидаги даромади эканлиги ушбу харажатларни чегирилмайдиган харажатлар деб тан олинишига олиб келади.

Экспертларнинг жавоблари уларнинг фикрларини акс эттиради ва Сиз мустақил қарор қабул қилишингиз учун ахборот асосини яратади. Ушбу сервисдан фойдаланишда Сиз сайт орқали савол бера туриб, уларга рози бўлган қоидаларга амал қилинади. Барча савол ва жавобларни эркин кўриш мумкин.
Жавоблар улар эълон қилинган санада долзарб ҳисобланади.