Мулк (уй жойлар, квартиралар, дала ҳовли иморатлари, гаражлар ва бошқа иншоотлар) эгалари бўлган жисмоний шахслар мол-мулк солиғи тўловчилари бўлиб ҳисобланадилар. Мулк ҳуқуқи шаҳар (туман) кўчмас мулк давлат кадастри хизмати ва техник рўйхатга олиш кадастр бюроси хизмати томонидан рўйхатга олинади. Агар кадастр ҳужжатларида мулкдор сифатида Жамият эмас, жисмоний шахс кўрсатилган бўлса, албатта мол-мулк солиғини жисмоний шахс тўлаши лозим бўлади. Яъни бу ҳолатда солиқ органлари томонидан Жамиятга солиқни тўлаш тўғрисидаги талабномани қўйиши нотўғридир. Аммо, қандайдир сабабга кўра кўчмас мулк мулкдорининг жойлашган ерини аниқлаш имкони бўлмаса, бу мол-мулк қайси шахснинг фойдаланишида бўлса, ўша шахс солиқни тўлайди (Солиқ Кодексининг 272-моддаси).

 Мулк ҳуқуқи, эгалик қилиш ҳуқуқи, фойдаланиш ҳуқуқи ёки ижара ҳуқуқи асосида ер участкаларига эга бўлган жисмоний шахслар ер солиғини тўлайдилар (Солиқ Кодексининг 287-288-моддалари). Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш реестрида кўрсатилган  ер участкалари майдони солиқ солинадиган база ҳисобланади.

Жисмоний шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқ мулкнинг инвентаризация қийматидан келиб чиқиб тўланади. Инвентаризация қийматини кўчмас мулк кадастри хизмати аниқлаб, давлат солиқ инспекцияларига жўнатади. Мулк жойлашган туман солиқ инспекцияси ходимлари мулкдор ва инвентарь қиймат тўғрисидаги маълумотларга асосланиб солиқ суммасини ҳисоблаб чиқарадилар ва  солиқ тўловчига 1 майдан кечиктирмай солиқни тўлаш тўғрисидаги тўлов хабарномасини топширадилар (Солиқ Кодексининг 277-моддаси).

Жисмоний шахслар ер ва мол-мулк солиғини тўлашнинг сўнгги куни этиб 14 октябрь белгиланган. Агар белгиланган муддатдан кейин 30 кун давомида солиқ тўловчи солиқларни тўламаса, ана шу ҳолатдагина ер ва мол-мулк солиғи қарзи бўйича тўлов талабномаси   топширилади.

Сизнинг ҳолатингизда қандайдир сабабга кўра мулкдор-жисмоний шахснинг ер ва  мол-мулки солиғи бўйича тўлов талабномаси у таъсисчиси бўлган ташкилотга қўйилганини инобатга олиб, жисмоний шахснинг ўзи солиқ инспекциясига учрашиб, солиқ ҳисоби ва тўлови тўғрисида маълумот олишини маслаҳат берамиз. Маълумотни шунингдек, Давлат Солиқ Қўмитаси сайтида  soliq.uz ҳамда давлат интерактив хизматлари порталида my.gov.uz ҳам олишингиз мумкин. Бунинг учун ЭЦП калитига эга бўлиш лозим, уни туман солиқ инспекциясига ариза билан мурожаат қилиб (СТИР ва паспорт маълумотлари кўрсатилган ҳолда) олиш мумкин. Ўз “Шахсий кабинет”ига кириб, солиқ тўловчи жисмоний шахс қанча солиқ суммасини қайси муддатларда тўлаши лозимлигини билиб олади.