Қишлоқ хўжалиги товарлари ишлаб чиқарувчилар ягона ер солиғи тўловчиси ҳисобланишади. Қишлоқ хўжалиги товарлари ишлаб чиқарувчилар жумласига бир вақтнинг ўзида қуйидаги шартларга жавоб берадиган юридик шахслар киради:
- қишлоқ хўжалигини юритиш учун маҳаллий давлат ҳокимияти органлари (вилоят ёки туман Ҳокими) томонидан ўзларига белгиланган тартибда берилган ер участкаларига эга;
- асосий фаолият тури ажратилган ер участкаларидан фойдаланган ҳолда қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштириш ва ўзи етиштирган мазкур маҳсулотни қайта ишлаш;
- қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштириш ва ўзи етиштирган мазкур маҳсулотни қайта ишлаш улуши сотиш ёки қайта ишлаш учун бошқа шахслардан олинган қишлоқ хўжалиги маҳсулоти умумий ҳажмида камида 50 фоизни ташкил этади.
Кунгабоқарни қайта ишлаш: тозалаш, колибровка қилиш, ювиш, қуритиш, тузлаш, ковуриш ва қадоклаш операциялари, шунингдек ундан мағзини ажратиб қадоқлаш операциялари ўзингиз етиштирган хом ашёни қайта ишлаш жараёни бўлгани учун ушбу фаолият сиз қўллаётган солиқ тизимини ўзгаришига олиб келмайди.
Ўзингиз етиштирган хом ашёдан кунгабоқар ёғи ишлаб чиқариш фаолиятида ҳам худди шундай. Фақат бу фаолиятнинг алоҳида жиҳати шундаки, ўсимлик ёғлари акциз солиғи солинадиган товарлар туркумига киритилган (27.12.2016й. ПҚ-2699-сон Қарорга 13-1-илова). ЯЕС тўловчилари акциз солиғи солинадиган товарлар ишлаб чиқарганда улар бўйича белгиланган тартибда акциз солиғини тўлаши зарур (СК 349-моддаси ва VIII бўлими).
Қишлоқ хўжалиги товарлари ишлаб чиқарувчилар учун ўзи етиштирган маҳсулотни қайта ишлаш даражаси унинг қўллаётган солиқ тизимини (яъни ЯЕС) ўзгаришига олиб келиши қонун ҳужжатларида белгиланмаган. Шунга кўра, агар фақат ўзингиз етиштирган хом ашёга қайта ишлов бериб, ундан турлича маҳсулот тайёрлаб сотсангиз, сиз ЯЕС тўловида қолишингиз мумкин.
Агар қайта ишлаш мақсадида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини хом ашё сифатида четдан харид қилсангиз, у ҳолда ўзингиз етиштирган ва четдан харид қилинган маҳсулотларни ҳисобини алоҳида юритишингиз зарур. Ўзингиз етиштирган маҳсулот қайта ишлаш улуши қайта ишлаш учун бошқа шахслардан олинган қишлоқ хўжалиги маҳсулоти умумий ҳажмида камида 50 фоизни ташкил этса, ЯЕС тўловчиси бўлишингиз мумкин. Акс ҳолда, умумбелгиланган солиқ тизимига ўтишингиз зарур бўлади.
Жавоблар улар эълон қилинган санада долзарб ҳисобланади.