Улгуржи савдо билан шуғулланувчи корхона солиқ солиш тартибини танлаш ҳуқуқига эга эмас (СКнинг 350-моддаси). Савдо корхоналари Ягона солиқ тўловини (ЯСТ) тўлайдилар. Савдо корхонаси сифатида рўйхатдан ўтказилган янги ташкил этилган корхона ягона солиқ тўловини давлат рўйхатидан ўтказилган санадан эътиборан жорий йил тугагунига қадар, 1 октябрдан кейин рўйхатдан ўтказилган корхона эса кейинги йил тугагунига қадар тўлайди.

Улгуржи савдо корхонаси фаолият юритмаган даври учун (ёки реализация суммаси ЯСТнинг минимал миқдоридан кам бўлган давр учун) ер солиғининг уч бараваридан кам бўлмаган миқдорда пасайтирувчи коэффициентларни ҳисобга олган ҳолда солиқ тўлайдилар (АВда 2011 йил 3 мартда 2203-сон билан рўйхатга олинган ). Ушбу Низом янгидан ташкил этилган кичик тадбиркорлик субъектларига давлат рўйхатидан ўтган санадан бошлаб олти ой давомида татбиқ этилмайди (2203-сон Низом I бўлимининг 2-банди).

Мазкур ҳолатда ўтган йил учун ЯСТ тўланади (ЯСТнинг минимал миқдорини ҳисобга олган ҳолда) ва солиқ хизматига у бўйича ҳисобот топширилади.

Корхона 2018 йилдан бошлаб қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириб сотиш билан шуғулланса ва СКнинг 362-моддасида белгиланган мезонларга жавоб берса, Ягона ер солиғи (ЯЕС) тўлаши лозим бўлади.

ЯЕС тўлаш тартибини қўллаш учун солиқ тўловчи ҳар йили жорий солиқ даврининг 1 февралига қадар солиқ органига ўтган солиқ даврида қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етиштириш ва қайта ишлашнинг умумий ҳажмида қишлоқ хўжалиги маҳсулотининг ўзи етиштирган ва қайта ишлаган улуши кўрсатилган маълумотномани тақдим этади.

Корхона белгиланган мезонларнинг биттасига жавоб бермаган тақдирда, ЯЕС тўловчиси бўлиб ҳисобланмайди. Бундай ҳолларда корхона барча фаолият турлари бўйича алоҳида-алоҳида ҳисоб олиб бориши ва ягона солиқ тўловини (ЯСТ) ёки умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтиши керак.

2018 йилнинг 1 январидан бошлаб, жами майдони 1 гектардан кўп ер участкасига эга бўлган ЯСТ тўловчилари жами майдонга ер солиғини (яъни ЯСТдан ташқари ер солиғини ҳам) тўлайдилар (Ўзбекситон Президентининг 29.12.2017 йилдаги ПҚ-3454 сонли қарорининг 7-банди).

Маҳсулотни четга экспорт қилиш факти тўланадиган солиқ турига (ЯСТ, ЯЕС) таъсир қилмайди.

Эслатиб ўтиш лозимки,

• 2018 йил 1 апрелдан экспортёр-корхоналар учун ЯСТ бўйича илгари берилган солиқ имтиёзи бекор қилинади (Ўзбекситон Президентининг 29.12.2017 йилдаги ПҚ-3454 сонли қарори);
• Барча экспортёр-корхоналар учун чет эл валютасидаги тушумни мажбурий сотиш бўйича талаб бекор қилинган, яъни экспортдан тушган валюта мажбурий сотилмайди (Ўзбекситон Президентининг 02.09.2017 йилдаги ПФ-5177 сонли фармони).