Ҳар бир бола учун ундириладиган алимент миқдори МҲТЭКМнинг 26,5%идан кам бўлмаслиги лозимлиги

Саволнинг ID си: 25174
Корхонамиз ходими фанзанди учун алимент тўлайди. МИБ ходимлари алимент суммаси меҳнатга ҳақ тўлаш энг кам миқдорининг 26,5 фоизидан кам деб, қўшимча тўлов суммасини ҳисоблаб, тўлашни талаб қилмоқдалар. Ходимнинг ажрим ҳужжатларида алимент иш ҳақидан 25% миқдорда тўланиши белгиланган, Суд қарори янги Меҳнат кодекси амалга киритилишидан олдин чиқарилган. МИБ ходимлари 26,5%ни ходимнинг окладидан тўғридан-тўғри ҳисоблаб чиқармоқдалар, бунинг натижасида солиқ юки кўпаймоқда.
Ушбу вазиятда нима қилиш керак? Алимент қандай ҳисобланади?
Экспертларнинг жавоблари:

Сизнинг вазиятингиздан келиб чиққан ҳолда, суд қарорига кўра алимент ходимнинг иш ҳақининг 25%и миқдорида ундирилиши лозим.

Қарздорнинг иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлардан ушлаб қолинадиган суммалар миқдори солиқлар ушлаб қолингандан кейин қолган суммадан ҳисоблаб чиқарилади (“Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги Қонун 65-моддаси). Яъни аввал ходимнинг иш ҳақидан даромад солиғи ушлаб қолиниб, қолган суммадан 25% алимент ҳисобланиши керак.

Шу билан бирга ҳар бир бола учун ундириладиган алимент миқдори қонунчилик билан белгиланган меҳнатга ҳақ тўлаш энг кам миқдорининг 26,5%идан кам бўлмаслиги керак (Оила кодекси 99-моддаси). Бу меъёр янги кучга кирган Меҳнат кодексида эмас, Оила кодексида белгиланган. Ушбу 26,5% ходимнинг окладидан эмас, айнан меҳнатга ҳақ тўлаш энг кам миқдоридан ҳисобланади.

2023 йил 1 майдан эътиборан меҳнатга ҳақ тўлаш энг кам миқдори 980000 сўмни ташкил этади (№ ПФ-45, 28.03.2023 й.). Меҳнатга ҳақ тўлаш энг кам миқдорининг 26,5%и эса 259 700 сўм (980000 х 26,5%).

Демак, суд қарорига мувофиқ ҳисоблаб чиқарилган иш ҳақидан 25% миқдоридаги 1 ойлик алимент суммаси бугунги кунда 259 700 сўмдан кам бўлса, алимент 259 700 сўм миқдорида ҳисобланиб тўланиши керак.

Шунга ҳам аҳамият берингки, алимент ходимнинг солиқ юкини кўпайтирмайди. Солиқлар давлат бюджетига, алимент эса ходимнинг фарзанди учун тўланади.

Меҳнат кодексига мувофиқ ҳар бир тўлов чоғида иш ҳақидан ушлаб қолинган маблағларнинг умумий суммаси ходимга ҳақиқатда ҳисобланган иш ҳақининг эллик фоизидан ошиши мумкин эмас. Лекин бу белгиланган чеклов алимент мажбуриятлари бўйича қарздорликни ходимнинг иш ҳақини ушлаб қолишга нисбатан татбиқ этилмайди. Бундай ҳолда алимент мажбуриятлари бўйича қарздорликдан ушлаб қолиш миқдори ходимга ҳақиқатда ҳисобланган иш ҳақининг етмиш фоизидан ошиши мумкин эмас (МК 270-м.).

Экспертларнинг жавоблари уларнинг фикрларини акс эттиради ва Сиз мустақил қарор қабул қилишингиз учун ахборот асосини яратади. Ушбу сервисдан фойдаланишда Сиз сайт орқали савол бера туриб, уларга рози бўлган қоидаларга амал қилинади. Барча савол ва жавобларни эркин кўриш мумкин.
Жавоблар улар эълон қилинган санада долзарб ҳисобланади.