1.ВМнинг 12.04.1996 й. 147-сонли Қарори 4-бандига асосан давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, суд органлари ва нотариал идоралар раҳбарларида бир ойлик иш ҳақи фондини йўналтирган ҳолда, ходимларга моддий ёрдам кўрсатиш ҳуқуқи мавжуд, мажбурияти эмас.

Ушбу моддий ёрдам давлат ҳокимияти ва бошқаруви органи, суд органи ва нотариал идора раҳбарларига – юқори турувчи органнинг, унинг ўринбосарларига эса – мазкур давлат ҳокимияти ва бошқаруви органи, суд органи ва нотариал идора раҳбарининг қарори асосида амалга оширилади.

Яъни, ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилишда унга моддий ёрдам кўрсатиш ҳақида тегишли қарор бўлса, корхона моддий ёрдамни тўлаб беришга масъулдир, агар бундай қарор бўлмаса, моддий ёрдам тўланмайди.

Ҳисобидан ходим таътил олиб бўлган иш йили тугамасдан туриб меҳнат шартномаси бекор қилинганда, таътилнинг ишланмаган даврга тегишли кунлари учун ҳақ ходимнинг розилигидан қатъи назар, меҳнат ҳақидан ушлаб қолинади (МКнинг 164-моддаси). Аммо меҳнат шартномаси ўқишга кирганлиги ёки пенсияга чиққанлиги муносабати билан, ёки қуйидаги асосларга кўра бекор қилинганда ушбу ҳақ ушлаб қолинмайди:

• ходим янги меҳнат шартлари асосида ишлашни давом эттиришни рад этганлиги сабабли (МК 89-моддаси 4-қисми);
• технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ходимлар сони (штати) ёки иш хусусиятининг ўзгаришига олиб келган ишлар ҳажмининг қисқарганлиги ёхуд корхонанинг тугатилганлиги (МКнинг 100-моддаси 2-қисмининг 1-банди);
• ходимнинг малакаси етарли бўлмаганлиги ёки соғлиғи ҳолатига кўра бажараётган ишига нолойиқ бўлиб қолиши (МКнинг 100-моддаси 2-қисмининг 2-банди);
• ходим ҳарбий ёки муқобил хизматга чақирилганда (МКнинг 106-моддаси 1-банди);
• шу ишни илгари бажариб келган ходим ишга тикланган тақдирда (МКнинг 106-моддаси 2-банди).

Демак, сизнинг ҳолатингизда ташкилотда штат жадвалидаги қисқартириш туфайли ходимлар билан меҳнат шартномалари бекор қилинаётганлигини инобатга олсак, меҳнат таътили учун аванс тариқасида олинган кунлари учун ҳақ ушлаб қолинмайди.

Шуни назарда тутиш керакки, ВМнинг 12.04.1996й. 147-сонли Қарори тўланган моддий ёрдам суммаларини ҳар қандай ҳолатда ҳам ходим томонидан қайтарилишини назарда тутмайди. Яъни моддий ёрдам суммаси қарор асосида тўлангач, ҳеч қандай сабаб билан уни ходимдан қайтариб олишга, ёки меҳнат ҳақидан ушлаб қолишга ташкилот ҳақли эмас.

2.Йўқ, ташкилот ўзбошимчалик билан бундай ҳисоб-китобларни амалга ошириши тўғри эмас.

Моддий ёрдам суммаси бу ҳақидаги тегишли қарор билан белгиланади. ВМнинг 12.04.1996й. 147-сонли Қарори моддий ёрдам учун бир ойлик иш ҳақи фондини йўналтирилиши мумкинлигини назарда тутади. Яъни, ушбу сумма ишланган ойларга пропорционал тарзда, ёки бошқа бир тартибда тўланиши белгиланмаган. Бу шуни англатадики, моддий ёрдам бериш тўғрисидаги қарорни қабул қилишга ваколатли шахс унинг миқдорини бир ойлик иш ҳақи фондидан ошмаган миқдорда белгилашга ҳақли, бундай қарорни олган ташкилот қарордаги суммани тўлиқ тўлаб беришга масъул бўлади.